SAHİLDE GÖRDÜĞÜNÜZDE KAÇMANIZ GEREKEN DENİZ CANLILARI

by bksocial Mayıs 24, 2018 0 yorum

İğneli Vatoz

İğneli Vatoz; Rajiformes takımının Dasyatidae familyasından, kuyruklarında bir ya da birkaç zehirli diken bulunan kıkırdaklıbalıkların ortak adıdır. Vücutlarıdiske, uca doğru incelen esnek kuyrukları kamçıya benzer. Kuyruk dikeni ya da dikenleri testere dişi gibi tırtıklıdır. Sıcak ve ılık denizlerin yanı sıra bazı Güney Amerika ırmaklarında yaşayan bu balıklar dipte avlanır. Başlıca besinlerini solucanlar, yumuşakçalar ve öbür omurgasız hayvanlar oluşturur. Bazen istiridye tarlalarına dadanarak büyük zarara yol açarlar. Savunma ve saldın işlevi gören dikenleri ahşap teknelere saplanacak ölçüde güçlüdür. Son derece ağrı veren zehri karında açılan yaralarda öldürücü olabilir.İğneli vatozların boyutları türden türe çok değişir. Atlas Okyanusunun kuzeyinde yaşayan Dasyatis sabina türü yaklaşık 25 cm genişliğinde, Avustralya kıyılarında yaşayan D. brevicaudata türünün bilinen en iri örnekleri yaklaşık 2 m genişliğinde ve 4 m uzunluğundadır. Bazı sınıflandırmalarda Urolophidae familyasına yerleştirilen türler en çok 75 cm uzunluğa erişir. Görece kısa kuyrukları ve iyi gelişmiş kuyruk yüzgeçleriyle ayırt edilen bu balıklar Atlas Okyanusunun batısı ile Büyük Okyanusta yaşar.

Kutu Deniz Anası

Deniz analarının gözleri ve beyni yoktur. %95’i sudur. Ama Kutu Deniz anaları için durum biraz farklıdır. Diğer deniz analarından farkı, kutuya benzemesi ve her köşesinde 6’şar göz, toplam 24 tane gözü bulunmaktadır. Bu da Kutu Deniz anasına çok iyi bir görüş sağlamaktadır. Saniyede yaklaşık 150cm’lik bir hızla hareket edebilirler. Deniz analarının çoğunda, kendini savunacak kadar azda olsa zehir bulunmaktadır. Kutu Deniz analarında bu zehir yaklaşık 400 kat daha fazladır. 60 tane dokunaçı bulunması ve her bir dokunaçta 5 milyardan fazla zehirli kapsülü bulunmaktadır. Yetişkin bir insanı 5 dakika içinde, solunum sistemini durdurup, kalp kasılmalarına ve nefessiz bırakıp öldürebilir. Manevra kabiliyeti diğer bütün deniz analarına göre daha seri olup, istediği yöne hareket edebilmektedir. Avını tespit ettiği zaman duyargaları ile onu sarıp, kurbanın vücüduna nörotoksini enjekte etmektedir. Denizlerin yaban arısı olarakta bilinmektedirler. Ülkemiz sularında Ege ve Akdeniz bölgesinde azda olsa görüldüğü söylenmektedir.

Aslan Balığı

Son dönemde Akdeniz kıyılarında sıkça görülmeye başlayan zehirli aslan balığının, kuytu yerlerde yaşadığı için, plajlarda bir tehlike oluşturmadığı belirtildi. Yaygın olarak bilinen adı ‘ Aslan Balığı ’ olarak bilinen Lion fish sırt  ve yanal yüzgeçleri  ile  karakterize olmuştur.Her ne kadar Aslan balığı olarak bilinse de Akrep balığı ve Hindi balığı olarak ta isimlendirilir. Pektoral(Göğüs) Yüzgeçlerinde bulunan zehirli dikenlere sahiptir.Doğal yaşam alanları Hint- pasifik okyanusu ve kızıl deniz de mercan resifleri olan avcı etçil bir balıktır. Her ne kadar doğal yaşam alanları Hint-Pasifik okyanusu olsa da insan etkenleri sonucu P volitans ve P. Miles türleri Atlas okyanusuna  , amerikanın doğu sahillerine ve Karainlere uzanan bir alanda habitlarının yayıldığı görülmüştür.Bu özelliği ile bu bölgelerede işgalci bir türdür.Aslan balığının bilimsel adı Pterois volitans’dır. Pterois yani aslan balıkları göz alıcı renkleri ve gösterişli yüzgeçleri ve kırmızı ve esmer çizgileriyle tuzlu akvaryumcularının beslediği bir prestij balığıdır. Bakımı uzmanlık isteyen aslan balığının yetişkin ergin bireyleri 35 –  38 cm uzunluğa ve 480 gram ağırlığa kadar ulaşabilir.

Thorn Deniz Yıldızı

Thorn deniz yıldızı olarak bilinen bu omurgasızlar mercan kayalıklarında sanki bir salgın gibi bir anda yayılabilirler.Diken diken zehirli iğneler ile zenginleştirilmiş bir dişi bile yılda yaklaşık yüz milyon yumurta bırakabilir.Thorn deniz yıldızları mercan kayalıklarında ürettiği çeşitli enzimleri mercan dokusunu sıvılaştırmak için kullanma yolu ile beslenir.Dikenli bitki anlamına gelen Thorn dikenli yapısından ötürü gelmektedir.Dikenlerinde saponim zehiri muhafaza eder.Ancak bu zehri enjekte edebilecek bir mekanizması yoktur.İnsanlarda saatlerce sürecek ağrılara ve hemolotik etkilerden dolayı sürekli kanamaya neden olur.

Mavi Halkalı Ahtapot

Dünya'nın en zehirli hayvanlarındandır,zehri aynı anda 30 insanı ve 10.000 fareyi öldürebilir.Okyanusun derin sularında yaşarlar.Pasifik Okyanusu ve Hint Okyanusu'nda bolca rastlanır. Zehirleri bir insanı 2-3 dk içerisinde öldürür.Zehri olan tetrodotoxin siyanürden 10 bin defa daha zehirlidir.Bu zehrin bir panzehri yok ancak ölümden kurtulmak için kalp masajı ve süni tenefüs zehrin etkisini azaltır.Bazı kurbanlar 90 saatte ölebilir.Latince adı hapalacholaene lunulata'dır.Boyları sadece golf topu büyüklüğündedir.Bu ahtapot tehlike anında mavi halkalarını bir araba farı gibi yanıp söndürerek karşısındakileri uyarır. Zehirlenme belirtileri genelde ilk gebeleme,karıncalanma,uyuşukluk,böbrek yetmezliği ve nefes almada zorluktur.En son ise kurban felç geçirerek ölür.Mavi halkalı ahtapotlar 24-25 derece sıcaklıkta yaşarlar.Yengeç ve minik balıklar avlayarak yaşarlar.Dişi bir kerede 50-100 yumurta bırakır. 

Trakonya Balığı

Levrek familyasından bir balıktır. Yüzgeçleri dikenlidir, bu dikenlerin içinde zehirli bir madde vardır. Balık, düşmanlarına bu dikenli yüzgeçleriyle çarpar, dikenlerin battığı yerde salgılanan zehirden dolayı, ağrı başlar. Trakonyanın çarptığı kimseler yüksek ateşli bir hastalığa uğrarlar. Balık öldükten sonra da dikenleri aynı etkiyi gösterir.

Trakonyanın vücudu ufak, sert pullarla kaplıdır. Sırtı açık sarı üzerine kahverengi beneklidir. Bizim sularımızda bulunanları, 20-25 santim boyundadır. Trakonya çoğunlukla kumların arasına gizlenir; böylece, sığ yerlerde bile, denize girenleri çarpabilir.

Rina Balığı

Köpekbalığı ailesinden olup, şeklen vatoza benzer. Sahillerin 60 metreden 200 metreye varan derinlerin kumlu, çamurlu diplerinde hareketsiz yatarak avlanır. Boyları 150 santimetreye ulaşabilir. Çeşitli balıklar ve omurgasızlar başlıca gıdasıdır. Kışları derinlerde geçirip yaz aylarında kıyılara, tatlı sulara ve lagünlere yaklaşır.

Kamçı benzeri kuyruğu yaralayıcı, dikenleri tehlikeli şekilde zehirlidir.

Taş Balığı

Taş balığı bilinen en zehirli ilk beş canlı arasında yer alır. ve en zehirli balık olarak nitelendirilir.  Özellikte Pasifik ve Atlas okyanusu ve Kızıldeniz gibi tropikal sularda yaşanan taş balığı sırtında bununan 13 zehirli dikeni ile ün salmış . Adındanda anlaşılacağı gibi görüntüsü kayalar ve taşlar üzerinde kamüfle olmaya çok uygun olan bu balık 48 saate kadar saklandığı yerde kıpırdamadan avlarının  ona yaklaşmasını bekleyebilir. Taşlar ve kayalar arasında kıpırdamadan uzun süre kaldığı için insanların üzerine basması kaçınılmaz bir durum oluyor. Özellikle  Pasik okyanusunda taş balığına basma sonucu yaralanmalar sık şekilde bilinmektedir.  Sırt yüzgeçlerine temas edilmesi durumunda aşırı bir yanma, ve ardından  helç durumu gerçekleşir  ve tedavi edilmediği durumda ölüme neden olur. 5 ila 10 yıl arasında yaşayabilen taş balıkların erişkinlerin boyları 30 cm ye kadar ulaşabilir.
Son dönemlerde Kızıldeniz üzerinden gelen balon balıklarının sularımızda sıkça görülmesi ile Kızıldenizden taş balıklarınında sularımıza geçmiş olabileceği tahmin edilmektedi ama henüz tespit edilen bir vaka olmamıştır.

Yazımı okuduğunuz için teşekkür ederim.

Yazan: Beyza Kaya

Kaynaklar; https://www.turkcebilgi.com/mavi_halkal%C4%B1_ahtapot, akkindhttp://www.nkfu.com/trakonya-baligi-ha-bilgi/,https://onedio.com/haber/herkesin-bilmesi-gereken-denizlerimizdeki-8-zehirli-balik-372444, https://www.balikavciligi.org/balik-avi.aspx?sa=432, https://www.youtube.com/watch?v=YkCRE_TuKr8